2021 stond in het teken van de ons voorbereiden op een duurzame toekomst; het opstellen van kaders en visies om onze doelen te halen maar ook het concreet samen met bewoners aan de slag. Zo zijn plannen opgesteld langs de meetlat van klimaatbestendig en groen waarmee we ons voorbereiden op de toekomst: de Watervisie, het rioleringsplan en het integraal beheerplan openbare ruimte. Samen met bewoners hebben we diverse plekken in de stad groen en klimaatadaptief ingericht.
Ook is er verder voortgebouwd aan de energietransitie, de transitievisie warmte is vastgesteld en de regionale energie strategie voor duurzame opwek op regionaal niveau. Samen met bewoners werken we concreet aan het wijkwarmteplan in Schothorst Zuid. Daarnaast helpen we bewoners, huurders en woningeigenaren, de transitie te maken door gratis hulp te bieden bij energiebesparen. Na een half jaar hebben meer dan 7.000 huishoudens hulp gekregen met kleine maatregelen om energie te besparen via advies en producten of een voucher voor de energiebespaar-webshop.
Op het gebied van mobiliteit zien we in de stad verschillende deelfietsen en scooters terug. Daarnaast is de regeling voor het slopen van benzinebrommers ingezet. Dit gaat allemaal helpen de luchtkwaliteit in de stad te verbeteren.
Ook blijven we werken aan het doel om in 2025 minimaal 70% afval te scheiden. Hiervoor hebben we in 2021 weer de nodige stappen gezet, zoals het mogelijk maken van gescheiden inzameling op scholen. Naast scheiden blijft het verminderen van afval ook belangrijk. De ja-ja sticker juridisch mogelijk maken is een mooie stap om het papieraanbod te verminderen en ook in de hoogbouw kunnen bewoners binnenkort gescheiden inzamelen.
We bereiden ons verder voor op de komst van de omgevingswet, die is uitgesteld tot 1 januari 2023. We oefenen namelijk met een gebiedsgericht omgevingsplan voor Hoogland en in  de thematische pilot omgevingsplan energietransitie zijn regels uitgewerkt (voor het thema energietransitie).

2021 stond net als het jaar daarvoor een groot deel in het teken van corona. In 2020 was met name zichtbaar dat ouderen en mensen met chronische gezondheidsklachten kwetsbaar waren. In het afgelopen jaren tekende zich duidelijker af wat de bredere gevolgen van corona in de samenleving zijn. Corona heeft daarbij als een vergrootglas gewerkt en bestaande kwetsbaarheden versterkt.
Onder alle leeftijdsgroep is er sprake (geweest) van een toename van problemen op het gebied van mentaal en psychisch welbevinden. Er was door alle maatregelen minder tot geen ruimte om elkaar te ontmoeten of met elkaar iets te ondernemen. Het zal tijd kosten om alle interventies die door de corona-periode zijn onderbroken weer goed op gang te krijgen. Het is niet vanzelfsprekend dat alle deelnemers van activiteiten vanzelf weer de draad oppakken. Daarom is hier extra aandacht voor.  Ook in het veiligheidsdomein zien wij dat psychisch welbevinden een steeds grotere rol speelt. Problematiek van personen met een psychische kwetsbaarheid vraagt om steeds meer aandacht van hulpverleners en professionals in het veiligheidsdomein.
Corona heeft ook een grote impact gehad op de wijze waarop professionals, mantelzorgers en vrijwilligers goed hun werk of taken konden blijven uitvoeren. Wij hebben dan ook enorm veel waardering voor de inzet die door alle betrokkenen mensen en organisaties is getoond om in de afgelopen periode zo goed als het kon door te gaan met het bieden van zorg en ondersteuning aan iedereen die dat nodig had. Waar het gaat om veilige stad zijn een afname van woninginbraken, toename van meldingen van jongerenoverlast en verschuiving naar online criminaliteit relevante ontwikkelingen. De toenemende maatschappelijke impact van cybercrime op individuen en organisaties vraagt om bewustwording en het vergroten van de weerbaarheid tegen deze nieuwe vormen van criminaliteit die steeds meer onderdeel zijn geworden van het normale leven.
Naast de corona-pandemie heeft ook de toeslagenaffaire in 2021 zijn sporen achtergelaten in de Amersfoortse samenleving. De toeslagenaffaire laat pijnlijk zien wat de impact kan zijn van   overheidshandelen op het leven van inwoners. Nog elke dag worstelen ook Amersfoorters met de gevolgen hiervan. Als lokale overheid nemen wij onze verantwoordelijkheid om waar dat kan deze mensen bij te staan, te ondersteunen en perspectief te bieden voor de toekomst. Het vraagt van de lokale overheid ook om voortdurende reflectie op de impact van het eigen handelen op het leven van mensen. Wij gaan in de uitvoering van ons beleid uit van de menselijke maat. Daarnaast vragen wij voortdurend ervaringsdeskundigen om te reflecteren op ons beleid en de uitvoering daarvan. Om het perspectief van inwoners nadrukkelijker mee te nemen in ons werk is de adviesstructuur in 2021 gewijzigd. Ook is de Denktank Inclusieve Stad geïntroduceerd. In deze Denktank zitten verschillende inwoners die met hun kennis en ervaring advies geven aan de gemeente over sociale thema's.
2021 stond ook heel erg nadrukkelijk in het teken van de blik naar voren. Met het beleidskader inclusieve stad is een ambitieus en wenkend toekomstperspectief geschetst. Als logisch gevolg op de eerder in gang gezette transformatie van het sociaal domein kondigt het beleidskader inclusieve stad een nieuwe fase aan. Een fase waarin de kansengelijkheid wordt vergroot en een ieder naar vermogen bijdraagt aan onze maatschappij. De nadruk ligt daarbij op wat iemand wél kan, of kan leren. Op het vergroten van weerbaarheid, zodat mensen zoveel mogelijk grip hebben op hun leven. En voor wie dat niet voldoende lukt en niet kan terugvallen op de directe omgeving, is er hulp, ondersteuning of zorg. Zo maken we het voor iedereen mogelijk om in onze stad mee te doen, zich thuis te voelen en zich te ontwikkelen. En op een gezonde, actieve en prettige manier samen te leven in de straat, buurt of wijk.
Om zorg en ondersteuning op de lange termijn ook betaalbaar en toegankelijk te houden voor iedereen blijven wij doorgaan met het programma betaalbaarheid en zorg. Door de uitspraken van de commissie van wijzen over adequate financiële kaders vanuit het Rijk voor de uitvoering van de Jeugdzorg-taken ontstaat er bij gemeenten ook ruimte om noodzakelijk investeringen te doen in de hervorming van de jeugdzorg. Daarnaast hebben wij met elkaar in 2021 belangrijke strategische uitgangspunten vastgesteld voor de (regionale) inkoop die hier aan moeten bijdragen. Door middel van zogenaamde taakgerichte inkoop zetten wij in op een verdere transformatie van het zorglandschap. Doel is om de gezamenlijke transformatie te versnellen, de kwaliteit van hulp en ondersteuning te verbeteren en het met elkaar financieel beheersbaar en betaalbaar te houden.
De inclusieve stad kwam in 2021 in al zijn facetten ook tot uitdrukking in het bieden van extra opvangplekken voor vluchtelingen. Vanuit bestuur en samenleving is hier in korte tijd een prestatie van formaat geleverd. Het laat zien dat Amersfoort een gastvrije stad is waar plek is om mensen op te vangen die dat nodig hebben. Er is veel waardering voor de inzet van tal van vrijwilligers die dit mogelijk hebben gemaakt. Om statushouders zo goed mogelijk op te nemen in de samenleving zijn wij in 2021 ook verder gegaan met de voorbereiding op de nieuwe Wet Inburgering. Dit hebben wij gedaan door alvast in de geest van de wet aan de slag te gaan. Samen met inwoners en organisaties blijven wij inzetten om nieuwkomers zo goed mogelijk te ondersteunen bij het vinden van de weg in de Amersfoortse samenleving. Individuele begeleiding die aansluit bij behoeften en mogelijkheden van nieuwkomers is daarbij een belangrijke leidraad.

De impact van corona is in 2021 divers geweest op de lerende, werkende en dynamische stad. De behoefte om elkaar te ontmoeten is groot en is het afgelopen jaar beperkt mogelijk geweest. Zo is het sporten, een bezoek aan een culturele voorzieningen, evenementen, een bezoek aan de winkel of naar school of je werk gaan op verschillende momenten niet mogelijk geweest.
We hebben er ook het beste van gemaakt en de stad heeft veerkracht en flexibiliteit getoond. Zo hebben er bijvoorbeeld toch (aangepaste) festivals plaatsgevonden, is onderwijs deels naar digitaal gegaan, moesten de buurtsportcoaches activiteiten in de buitenlucht organiseren en konden we op afspraak winkelen. Snel inspelen op steeds weer wisselende situaties, met elkaar meedenken en in gesprek blijven, bleek cruciaal.
Economisch gezien bleek het wel een goed jaar te zijn. Het herstel van de economie verliep voorspoedig mede door de gunstige sectorstructuur van de stad. We behaalden de eerste plaats op de sociaaleconomische index. De stad dankt de hoge positie vooral aan de eerder genoemde relatief lage werkloosheid en het hoge aandeel vrouwen en hoger opgeleiden in de werkende beroepsbevolking.
Ook de samenwerking met andere partijen en andere overheden krijgt steeds verder vorm. Zo hebben we samen met de ROM, provincie, onderwijsinstellingen en bedrijfsleven ingezet op het ecosysteem Earth Valley op de as tussen Amersfoort en Utrecht. Ook heeft het regionaal programmeren wonen en werken noodzakelijke aandacht gekregen. Er is in de regio blijvend behoefte aan plekken om te werken (bedrijventerreinen) om die reden de regionale afstemming op dit thema belangrijk.
Door corona is de samenwerking met het onderwijs en de cultuur- en evenementensector versterkt en verbeterd. Samen met partners is gewerkt aan het opstellen van het Uitvoeringsprogramma Jeugd en Onderwijs (UPJO 2022-2024). Alle partners hebben zich hier voor ingezet wat heeft geleid tot een breed gedragen plan. In 2020/2021 was Amersfoort ook Onderwijsstad. Dit heeft een hoop energie opgeleverd alsook een breed programma waar veel partners een bijdrage hebben geleverd. Een aansprekend publieksevenement als Serious Request, bood inspiratie en energie om een nieuw evenementenjaar voor te bereiden. In de sportsector hebben we rondom het thema diversiteit samengewerkt met de verenigingen. Ook is Zomersport en City of A, met sport,- en cultuuraanbod, in de zomer in samenwerking met diverse partijen georganiseerd, zodat de jeugd in de zomer kon sporten. Samenwerking met de diverse podia in de stad kreeg verder vorm door het maken van een gezamenlijke visie op de podia. Deze visie moet de komende periode verder worden uitgewerkt. Verder is er gewerkt aan een duurzame invulling van het Rietveldpaviljoen. Ook dit zal de komende periode verder moeten worden ontwikkeld in samenhang met museum Flehite en de ontwikkelingen tot Stadsmuseum AmersfoortNL
Het afgelopen jaar is er ook veel tijd gaan zitten in het coördineren van allerlei gelden die vanuit het Rijk als coronacompensatie naar de gemeente kwamen. De overheid heeft diverse steunpakketten beschikbaar gesteld om de gevolgen van corona voor diverse sectoren te beperken. Voor onderwijs is het Nationaal Programma Onderwijs (NPO) belangrijk. De gemeente Amersfoort ontvangt zelf bijna 4 miljoen voor interventies in aanvulling op de schoolplannen van het primair en voortgezet onderwijs. Via de rijkscompensatieregeling TVS (Tegemoetkoming Verhuurders Sportaccommodaties) is in 2021 de mogelijkheid geboden om de huur voor sportverenigingen (deels) kwijt te schelden voor het 4^e kwartaal 2020 en het 1^e en 2^e kwartaal van 2021, waardoor de meeste sportverenigingen in de stad niet in acute financiële problemen zijn gekomen. Via de Specifieke Uitkering IJsbanen en Zwembaden (SPUK-IJZ) konden we de exploitatieverliezen in de Amersfoortse zwembaden opvangen. In de evenementensector bood de maatwerkondersteuning vanuit corona rijksgelden alsnog mogelijkheden voor een beperkt evenementenaanbod gedurende de zomer. Ook zijn voor cultuur veel middelen beschikbaar gekomen, meer dan 2,5 miljoen. Om tot een goede analyse te komen van wat er nodig is aan lokale ondersteuning is een vijftal gesprekken gevoegd met in totaal ruim 150 deelnemers uit verschillende sectoren. Deze gesprekken hebben geleid tot een divers maatregelenpakket welke de culturele sector goed heeft ondersteund.

In 2021 waren bestuur en de gemeentelijke organisatie inmiddels aangepast aan de corona-pandemie. Met de restricties die golden heeft dienstverlening aan bewoners en bedrijven plaats kunnen vinden, ook fysiek aan de balies op het stadhuis. De wijze waarop het college en de raad vergaderden bewoog mee met de intensiteit van de besmettingen en de beperkingen en versoepelingen die daarbij door de Regering, geadviseerd door het OMT, werd voorgeschreven. Het op en afschalen van de beperkingen was voor de samenleving lastig, in het bijzonder jongeren en ondernemers, maar plaatste het lokale bestuur ook voor dilemma’s. In de gemeenteraad heeft de wijze van vergaderen in coronatijd tot discussies geleid. Het vinden van een balans tussen de wens om het politieke debat in een fysieke vergadering te voeren en anderzijds bescherming van de gezondheid van alle aanwezigen was daarbij lastig. Uiteindelijk heeft de gemeenteraad ervoor gekozen om zo veel mogelijk terug te keren naar fysiek vergaderen.
Ondanks de belemmeringen door corona heeft het denken en plannen voor de toekomst in 2021 niet stil gestaan, de blik was naar voren gericht waarbij in verschillende domeinen plannen zijn gemaakt voor de toekomst (ontwikkelbeeld, Mondriaan). Waar dit kon zijn gesprekken gevoerd met bewoners over hun wijk (wijkperspectieven) of de wijze waarop bewoners aanvullend willen zijn op de lokale vertegenwoordigende democratie (initiatief gelote burgerraad). Naast het opstellen van een Herstelagenda (post-corona), kan geconstateerd worden dat corona niet heeft gezorgd voor verlamming of het slechts richten op de korte termijn. Gemeente breed is door inwoners, het gemeentebestuur en de gemeentelijke organisatie met een blik op de toekomst gewerkt aan de duurzame groei van een inclusieve stad. Dat is iets om positief op terug te kijken.
In 2021 is nog meer ingezet op het verkrijgen van (Rijks)middelen om de groeiopgave te kunnen bekostigen. De succesvolle lobby waarmee in 2021 een woondeal Amersfoort kon worden gesloten is en uitkomst van de eerde ingezette koers om lobby en public affairs te versterken. Dit is succesvol voortgezet om Amersfoort ook gepositioneerd te krijgen als grootschalige ontwikkellocatie in de Nationale Omgevingsvisie.
Het vertrek van wethouder Buijtelaar, na 11 jaar zeer betrokken wethouderschap, was een dieptepunt in deze bestuursperiode.

De toeslagenaffaire heeft voor een schokgolf gezorgd in het openbaar bestuur in Nederland. De affaire heeft pijnlijk duidelijk gemaakt dat burgers beschadigd kunnen worden door een overheid. Dit noopt ons, ook als we overtuigd zijn dat bejegening en dienstverlening in Amersfoort wel met de menselijke maat wordt gedaan, tot permanente waakzaamheid en reflectie op het eigen handelen.
Veel herdenkingen en vieringen konden niet doorgaan of werden aangepast. Voor de organisaties en vrijwilligers die de drijvende krachten zijn achter herdenkingen en vieringen was de onzekerheid die gepaard ging met de beperkingen een extra last. Ook vanuit het gemeentebestuur zijn de momenten van vieren, herdenken en bovenal ontmoeten in 2021 gemist.