Corona
De coronapandemie heeft ook in 2021 grote gevolgen gehad voor het gemeentelijke beleidsveld en de stad. Sinds 2020 is een speciale projectorganisatie corona ingericht. Dit gemeentelijk coronateam zorgt voor de vertaling van de landelijke maatregelen, wetgeving en richtlijnen naar de Amersfoortse situatie en een eenduidige regie op communicatie rondom corona. Ook is het team verantwoordelijk voor de coördinatie op financiën en risicomanagement en zaken zoals crowdmanagement indien nodig. Daarnaast onderhoudt zij intensief contact met de partners in de stad en de vakafdelingen binnen de gemeente. Bij de uitvoering van de landelijke coronamaatregelen hebben vanaf het begin in maart 2020 ook in 2021 de gemeentelijke boa’s een zeer grote rol gespeeld. Regionaal werd meerdere keren een handhavingsstrategie opgesteld die na elke persconferentie weer bijstelling behoefde. Van de boa’s werd veel flexibiliteit gevraagd aangezien de landelijke maatregelen niet altijd helder uit te voeren waren en er ruimte is voor interpretatieverschillen. Enkele thema’s waarop zij veel inzet hebben geleverd betreft handhaving groepsgrootte, horeca en (zomer)terrassen en jongeren. Een zeer opvallende maatregel waarop gehandhaafd moest worden was de avondklok die 23 januari 2021 werd ingevoerd en tot 28 april 2021 van kracht was. Naast het ruimte bieden aan de horeca voor wederom uitgebreide zomerterrassen heeft de gemeente ondernemers en sportverenigingen via een financiële subsidieregeling ondersteuning geboden bij het controleren van de coronatoegangsbewijzen,
In 2021 is wederom intensief samengewerkt om samen met de GGD te zorgen voor test- en vaccinatielocaties en deze operationeel te maken. Naast de Rijtuigenloods is er ook gevaccineerd in de Adventkerk, Houtrust en ziekenhuis Meander. Een nieuwe testlocatie is geopend op de Hardwareweg. Eind 2021 zijn de voorbereidingen getroffen voor een grote test- en vaccinatielocatie aan de Hoefseweg (open jan 2022).
In ons college is corona al die tijd een vast agendapunt geweest en daarbij is ook een groot deel van 2021 een staf corona actief geweest waarin de actuele (stand van) zaken worden besproken en besluiten worden voorbereid. In elk geval na elke persconferentie en op verzoek vaker, werd een speciale corona Ronde met de gemeenteraad belegd. Daarbij wordt de raad intensief gevoed met informatie door middel van de corona updates in de vorm van collegeberichten waaronder ook cijfers qua besmettingen en de stand van zaken vaccinaties die via de regionale rapportages van de GGDru worden verstrekt.
Financieel
2021 stond het gehele jaar in het teken van het bestrijden van de coronacrisis.
Ook in 2021 is in financieel opzicht veel op de gemeentelijke overheid afgekomen en zijn er substantieel extra middelen vanuit het Rijk ontvangen voor het tegengaan van de gevolgen van corona. Zo heeft de gemeente bijvoorbeeld uitvoering gegeven aan TOZO-regelingen voor ZZP’ers (Tijdelijke Overbruggingsregeling Zelfstandig Ondernemers) de TONK regeling (Tijdelijke Ondersteuning Noodzakelijke kosten), is veel gedaan om culturele instellingen te ondersteunen en zijn diverse maatregelen genomen om ondernemers in de stad te helpen. Zo is eind 2021 bijvoorbeeld een subsidieregeling gecreëerd voor ondernemers die moesten controleren op het gebruik van coronatoegangsbewijzen. En heeft de gemeente, onder voorwaarden, huurkorting mogelijk gemaakt voor niet-maatschappelijke huurders van gemeentelijk vastgoed. Daarnaast hebben ondernemers geen terrasprecario hoeven te betalen voor de maanden januari tot en met juni, november en december 2021 waarin er door de maatregelen geen of slechts beperkt gebruik gemaakt kon worden van de horecaterrassen. Het is niet mogelijk gebleken om op alle terreinen de extra ontvangen middelen van het Rijk uit te geven.
In de voorliggende jaarrekening 2021 wordt per programma een overzicht gegeven van de financiële corona-effecten. Daarnaast vindt u onder het kopje financieel resultaat 2021 een overkoepelende corona tabel met alle financiële plussen en minnen op het gebied van corona.
Wat hierin opvalt is dat de gemeente over 2021 een substantieel positief saldo op corona realiseert. De verklaring hiervoor wordt bij de diverse programma’s gegeven. Op hoofdlijnen valt aan te geven dat er op programma 5.1 financiën en belastingen een positief resultaat is gerealiseerd omdat het Rijk in december extra corona-gelden aan gemeenten ter beschikking heeft gesteld. Logischerwijs kunnen deze extra middelen niet direct in december worden uitgegeven. Deze middelen maken onderdeel uit van het rekeningresultaat van de jaarrekening 2021. Daarnaast is er op programma 2.1 sociaal domein sprake van een substantieel overschot. Dit wordt met name verklaard door extra middelen die, ondanks de inzet van de gemeente, over zijn gebleven na uitvoering van de TONK regeling, daarnaast is door efficiënte uitvoering van de TOZO regeling een positief resultaat op de uitvoeringskosten TOZO behaald en er zijn regionale middelen en middelen voor re-integratie beschikbaar gekomen die niet allemaal in 2021 uitgegeven konden worden.
Het uitgangspunt van ons college en de raad is dat overgebleven coronamiddelen die geen concrete bestemming meer hebben via resultaatbestemming aan de reserve corona worden toegevoegd. Dit is onderdeel van het bestemmingsvoorstel bij deze jaarrekening.
Ook over het jaar 2021 heeft het Rijk de toezegging gedaan dat inkomstenderving bij gemeenten, zoals misgelopen opbrengsten van straatparkeren of marktgelden door het Rijk gecompenseerd worden. Hierover wordt echter pas in 2022 duidelijkheid gegeven door het Rijk (zowel op onderwerp als op bedrag) daarom mogen wij daar nog niet op vooruitlopen in onze jaarrekening 2021.
Om goed te kunnen acteren op de diverse financiële ontwikkelingen op het gebied van corona participeert de gemeente Amersfoort in diverse gremia - onder andere met de VNG, ministeries, Divosa en G40 - om op deze wijze enerzijds onze input kenbaar te maken en anderzijds vroegtijdig op de hoogte te zijn van nieuwe ontwikkelingen.