1.1 Stedelijk beheer en milieu

Gratis hulp bij energie besparen:Vanaf het voorjaar 2020 tot april 2021 hebben we woningeigenaren geholpen vanuit de Rijkssubsidieregeling Energie besparen (RRE). Vanuit de RRE zijn iets meer dan 10.000  woningeigenaren bereikt met een gerealiseerde jaarlijkse CO2 reductie van 1.631.300 Kg.In het verlengde van de RRE is in 2021 de RREW (Regeling reductie energiegebruik voor woningen) gestart op basis van een subsidie van € 1,5 miljoen. De acties gericht op gratis hulp bij energie besparen zijn bedoeld voor huurders en woningeigenaren. De focus ligt op laaghangend fruit en inzicht in eigen gedrag. Na een half jaar hebben meer dan 7.000 huishoudens hulp gekregen met kleine maatregelen om energie te besparen via advies en producten of een voucher voor de energiebespaar-webshop. De geschatte besparing per huishouden is 100 tot 150 euro per jaar. De totale gerealiseerde jaarlijkse CO2 reductie binnen de RREW is 539.240 Kg. We werken aan een CO2-neutrale, aardgasvrije stad:Eén van de wijken waar we de komende jaren in gesprek gaan over de stap naar aardgasvrij is Vathorst. Om meer inzicht te krijgen in de vraag hoe de bewoners van de buurten van Vathorst denken over verduurzaming en aardgasvrij, hebben studenten onderzoek gedaan samen met Academie van de Stad en Universiteit Utrecht. De resultaten worden nu verwerkt en worden benut als we met deze wijk aan de slag gaan. Ondersteuning bewonersgroepen: Amersfoort heeft in diverse wijken energiecoöperaties en bewonersinitiatieven die actief zijn op het gebied van duurzaamheid. Waar nodig of gewenst ondersteunt de gemeente deze groepen bij hun activiteiten. Zo ondersteunden we in 2021 diverse voorlichtingsactiviteiten, lieten we onderzoek doen naar mogelijkheden voor verduurzaming en aardgasvrij en zorgden we voor soepele afstemming binnen de interne organisatie. Daarnaast geven we  bewonersinitiatieven  de mogelijkheid om mee te doen aan een nieuw jaarlijks trainingsaanbod van Natuur- en Milieufederatie Utrecht en de provincie. De trainingen worden verzorgd voor alle gemeenten uit Regio Amersfoort en Food Valley. Diverse Amersfoortse initiatieven hebben hier al gebruik van gemaakt. In het kader van de Green Deal Duurzame Zorg zijn in 2021 twee samenwerkings-overeenkomsten gesloten met zorginstellingen uit Amersfoort (Kwintes en Beweging 3.0). Daarmee komt het totaal van afgesloten overeenkomsten op 5. Met deze overeenkomsten beogen we de verduurzaming van de zorgsector te versnellen. Doel is om:(1)   de milieuprestaties van zorgorganisaties verder te verbeteren;(2)    en in lijn met het regeerakkoord en de landelijke Green Deal Duurzame Zorg, te streven naar 50% CO2 reductie in 2030.

We stellen kaders op voor de transitie naar duurzame warmte.Op 12 oktober heeft de raad de Transitievisie Warmte aangenomen. De Transitievisie Warmte is tot stand gekomen in samenwerking met een klankbordgroep, bestaande uit woningcorporaties, netbeheerder Stedin, energiebedrijven, huurdersorganisaties, vertegenwoordigers van bedrijven(-terreinen), installatie- en bouwbedrijven, vastgoedeigenaren en vertegenwoordigers van duurzame bewonersinitiatieven. Voor de uitwerking van de Transitievisie Warmte is op 23 maart het afwegingskader aardgasvrije wijken ter besluitvorming voorgelegd aan de raad. Verder hebben we de energiemix Amersfoort geactualiseerd aan de hand van de nieuwe inzichten vanuit de RES en de Transitievisie Warmte. De energiemix geeft aan hoe we als Amersfoort in 2050 CO2-neutraal kunnen zijn. Ook zijn we in 2021 gestart met het bronnenonderzoek om in beeld te brengen welke duurzame warmtebronnen waar kunnen worden ingezet als alternatief voor aardgas.Wijkwarmteplan Schothorst-Zuid Ook in 2021 zijn we in Schothorst-Zuid bezig geweest om te komen tot een wijkwarmteplan. Dit deden we in samenwerking met energiecoöperatie WarmteStem, woningcorporaties, Stedin en Warmtebedrijf Amersfoort. April 2021 hebben we WarmteStem gevraagd om dialoogsessies te organiseren met en voor de wijk Schothorst-Zuid. Deze sessies konden vanwege de beperkende maatregelen pas in september 2021 plaatsvinden. WarmteStem schreef hier een onafhankelijk rapport over “In gesprek over de duurzame toekomst van Schothorst Zuid” (september 2021). De aanbevelingen uit het rapport zijn opgenomen in het wijkwarmteplan Schothorst-Zuid. Besluitvorming over het wijkwarmteplan vindt naar verwachting begin 2022 plaats.

 We stimuleren het verduurzamen van woningen door  particuliere woningeigenaren:  Sinds begin 2020 is Duurzaam Bouwloket (DBL) het energieloket van de gemeente Amersfoort. Zij hebben in 2021 17.172 huishoudens advies gegeven via de website, per mail of telefoon.  Dit getal is exclusief de kleinere maatregelen in het kader van de RREW en RRE regelingen. Daarnaast zijn er 263 bij DBL geregistreerde, maatregelen uitgevoerd. De top 3 van in 2021 getroffen maatregelen waarvoor DBL advies heeft gegeven zijn - zonnepanelen (59), -vervangen kozijnen (58) -vervangen C-ketel (40). Binnen de RREW is er samen met DBL een collectieve inkoopactie georganiseerd voor vloer-, bodem- en spouwmuur isolatie, en voor vervanging van beglazing. Na een actie van 3 maanden hebben 605 inwoners meegedaan met twee webinars en zijn er 914 offertes aangevraagd, waarvan 262 spouwmuurisolatie, 256 vloerisolatie, 155 bodemisolatie en 241 vervangen van de beglazing. We werken samen met de ROM en ondersteund door de provincie Utrecht aan een pilot met een gebouwgebonden verduurzamingsdienst. Met deze dienst worden bewoners gedurende de looptijd van 30 jaar volledig ontzorgd bij het realiseren en onderhouden van verduurzamingsmaatregelen en wordt de energieprestatie gegarandeerd. Er is een concessie aanbesteed en in 2021 is een serviceprovider  geselecteerd die deze verduurzamingsdienst voor tenminste 10 woningen - met een garantstelling van de gemeente, voor 50% gedekt door de provincie - kan uitvoeren. Definitieve gunning en uitvoering van de concessie hangt af van de uitkomsten van lopende gesprekken en onderzoeken met betrekking tot de vraag of er al dan niet sprake is van krediet en wat dit betekent voor de uitvoerbaarheid van het instrument. Deze gebouwgebonden verduurzamingsdienst heeft behalve ontzorgen ook betaalbaarheid van de energietransitie als doel. Uitgangspunt is dat de verduurzaming voor de gemiddelde bewoner van de betreffende woning woonlastenneutraal is. Dit moet mogelijk worden gemaakt door de lange looptijd. De insteek dat de verduurzamingsdienst wordt gekoppeld aan de woning in plaats van de woningeigenaar maakt de regeling beschikbaar en aantrekkelijk voor woningeigenaren die geen persoonlijke lening kunnen of willen afsluiten.Met de Duurzaam Huis Lening kunnen bewoners die daarvoor niet direct geld beschikbaar hebben toch hun huis verduurzamen. Uw raad heeft onlangs besloten om het fonds voor de Duurzaam Huis lening te verhogen met 250.000 euro. In 2021 heeft uw raad besloten om de koppeling met de WOZ waarde los te laten. Dat heeft zijn effect gehad! In 2021 is het aantal verstrekte leningen gestegen van 7 in 2020 naar 49 leningen in 2021.Dit heeft vooral geresulteerd in meer duurzame opwek van stroom met zonnepanelen. We onderzoeken de mogelijkheden van een slim energienet. Gemeente Amersfoort neemt deel aan het Europese project ACCESS. Hierin onderzoeken we of een slim energienet, met mogelijk energiehandel tussen consumenten, kan bijdragen aan het betaalbaar houden van de energietransitie. In 2021 heeft o.a. de aanbesteding van batterijen plaatsgevonden en is de samenwerking met de partners uit de stad voortgezet. Het project duurt tot 2023.

We werken aan de RES:Samen met de Regio Amersfoort-gemeenten, provincie Utrecht en Stedin is gewerkt aan de Regionale Energie Strategie (RES). Dit heeft geresulteerd in het vaststellen van de RES 1.0 in juli van dit jaar. Hierin staat beschreven hoe de energietransitie regionaal wordt vormgegeven en is een bod gedaan om in 2030 0,5 TWh aan duurzame elektriciteit regionaal op te wekken via windenergie, zonnevelden en zonnepanelen op grote daken. Tegelijkertijd werken we verder aan de uitvoering van duurzame energielandschappen door zorgvuldig te zoeken naar de juiste locatie, ecologische inpassing en bewonersparticipatie, samen met initiatiefnemers voor windmolens en zonnevelden. Voor het windplan Isselt is gestart met de uitvoering van milieuonderzoeken tbv de vormvrije MER beoordeling. We ondersteunen energiecoöperaties: Ook in 2021 is intensief samengewerkt met energiecoöperaties. Energiecoöperatie Buurtstroom Amersfoort heeft van de gemeente het dak van De Bron in Vathorst aangeboden gekregen om te benutten voor een collectief project met zonnepanelen. Inmiddels heeft de energiecoöperatie hiervoor een subsidietoezegging van het Rijk en is de werving van deelnemers uit de omgeving gestart. We stimuleren ondernemers tot het plaatsen van zonnepanelen:We stimuleren ondernemers door actief te informeren over de SDE++ subsidie en bieden daarbij begeleiding aan door een externe partij met ervaring op dit gebied. Ter ondersteuning hiervan is ook de online tool “zonnedakje” gelanceerd. Met deze tool zien dakeigenaren de potentie van zonnepanelen op hun dak. Dit heeft geresulteerd in extra bedrijfsdaken met  zonnepanelen. Daarnaast is in  regionaal verband gestart met een haalbaarheidsstudie naar de mogelijkheden om op openbare parkeerplaatsen zogenaamde solarcarports te plaatsen. We faciliteren de realisatie van zonneveldenZonneveld aan de Maatweg is gerealiseerd en operationeel. De werkzaamheden  voor zonneveld de Hoevenlakense Beek zijn bijna afgerond. Beide zonneweides leveren samen zo’n 0,022 TWh, wat zo’n 4,4% inhoudt van het totaal in het RES bod. We verruimen de mogelijkheden van zonnepanelen in beschermd stadsgezicht:Na een zorgvuldige afweging is in de zomer van 2021 besloten om de mogelijkheden voor zonne-energie in de binnenstad te verruimen. Daarmee zijn er nu ook in het historische stadshart meer kansen voor verduurzaming van de panden. We onderzoeken de mogelijkheden voor de inzet van diverse warmtebronnen:Uit de haalbaarheidsstudie voor asfaltcollectoren i.c.m. Warmte- Koude Opslag is de Westelijke Ontsluiting financieel gezien geen reële optie. Wel wordt verder gekeken hoe asfaltcollectoren als bron kunnen bijdragen in de bronnenstrategie van Amersfoort. Hierin wordt samengewerkt met andere gemeenten. In samenwerking met Waterschap Vallei en Veluwe en Warmtebedrijf Amersfoort (WBA) is een haalbaarheidsstudie gestart om te onderzoeken wat de mogelijkheden zijn om  warmte uit afvalwater in te zetten voor de warmtetransitie. Ook zijn de voorbereidingen gestart voor de bouw van de twee warmtecentrales op De Hoef en Isselt. Deze gaan het warmtenet voorzien van warmte. Waar ze naast lokale en regionale bio- grondstoffen ook warmtepompen en zonnepanelen vanaf de start als bron inzetten.  Tot slot heeft Provincie Utrecht, na het verkrijgen van twee opsporingsvergunningen naar geothermie, verder onderzoek gedaan naar de potentie en haalbaarheid.

Uiteindelijk valt of staat het realiseren van een toekomstbestendige en duurzame stad met de bijdragen door inwoners, ondernemers en het maatschappelijk middenveld. Gemeente Amersfoort ondersteunt en ontzorgt met:InformatieSubsidiesHuis aan huis gesprekkenPraktische hulpmiddelenInspiratie en tips op Amersfoortduurzaam.nl en Rainproofamersfoort.nlDuurzaam huis leningToekomstfonds Duurzame Ontwikkeling, webinarsGratis advies via het lokale energieloket.Daarnaast ondersteunen we actief de diverse duurzame bewonersinitiatieven, met begeleiding, met communicatie en financieel.

We besteden duurzaam aan en kopen duurzaam in. Daarnaast doen we mee met de CO2 prestatieladder, waarbij we met concrete acties onze footprint in 2026 willen verlagen met 40%. We verduurzamen ons vastgoed en hebben in 2021 12 daken voorzien van zonnepanelen en er zijn onderzoeken en aanbestedingen gestart voor nog 37 daken. Daarnaast is voor 5 locaties het energieverbruik doorgelicht en aangepast. Door alle acties heeft de gemeente zo’n 176 ton CO2 bespaard.

In 2021 is het aantal dagelijkse bezoekers op Amersfoort gegroeid van 146 (2020) naar 219 per dag. Ook komen de bezoekers vaker terug op de website. Met de online campagnes via de sociale media hebben we via Facebook een gemiddeld bereik van 4339 per bericht (met ca 100 berichten per jaar). Het bereik van de online advertenties varieert tussen de 29.000 en 85.000. Overige kanalen die we gericht inzetten zijn de SamenDuurzaam pagina in de StadAmersfoort en de nieuwsbrief met 1005 geïnteresseerden in dit eerste jaar.

Jaarlijks maken we een duurzaamheidsmonitor. In 2021 is de monitor veranderd in een dashboard duurzaamheid, om snellere aanpassingen mogelijk te maken.

2021 stond in het teken van de pilot omgevingsplan energietransitie. Samen met stakeholders en diverse interne afdelingen hebben we gekeken welke regels we via de omgevingswet op het thema energietransitie kunnen vaststellen. Regels die komen uit bestaand beleid en voor de hele gemeente of specifiek aangewezen gebieden gelden. Met als doel de ambities in de energietransitie te halen en wellicht te versnellen. Begin 2022 gaan de regels naar de raad om vast te stellen. Pas bij de inwerkingtreding van de omgevingswet zijn ze van kracht.

De raad heeft een revisie van de Afvalstoffenverordening 2021 en bijbehorend Uitvoeringsbesluit 2021 vastgesteld op 22 juni 2021. Aanleiding voor de revisie was nieuw gemeentelijk beleid dat vastgesteld was in de periode tussen 2015 en 2021, een nieuwe en sterk gedereguleerde VNG model afvalstoffenverordening, en 2 moties die waren aangenomen door de raad (motie ja ja sticker, motie afval scheiden op scholen). Al deze zaken zijn verwerkt in de nieuwe Afvalstoffenverordening 2021 en het Uitvoeringsbesluit 2021. Motie 2019-139M over invoering van de ja ja sticker is uitgevoerd. We hebben artikel 20 toegevoegd aan de afvalstoffenverordening om de invoering van een opt-in systeem voor ongeadresseerd reclamedrukwerk (Ja-Ja sticker) juridisch mogelijk te maken. De invoering van de ja ja sticker is per 22 december 2021 ingegaan.Het college heeft op 23 december 2021 een collegevoorstel en kader Ontwerp aanwijzingsbesluit DAEB voor de inzameling van grondstoffen PMD, GFT en OPK bij basisscholen vastgesteld. Dit aanwijzingsbesluit is ter inzage gelegd gedurende 6 weken. In Q2 van 2022 wordt dit aangeboden aan de raad ter vaststelling.        De invoering van omgekeerd inzamelen is nagenoeg afgerond. Met deze nieuwe wijze van afvalinzameling hebben we de service op inzameling van papier, plastic, metaal en drankkartons (PMD) en groente- fruit- en tuinafval (GFT) bij laagbouwwoningen verhoogd, terwijl voor restafval ondergrondse containers in de wijken zijn geplaatst. Alleen inwoners van Vathorst en Hooglanderveen moeten nog ‘over’ op omgekeerd inzamelen. In Q1 van 2022 start de nieuwe afvalinzameling in Vathorst en Hooglanderveen. De raad ontvangt begin Q2 in 2022 een raadsinformatiebrief over de afronding van het project Omgekeerd Inzamelen in de laagbouw. Soms wordt grof afval en grondstoffen naast de containers geplaatst, de bijplaatsingen. Vanaf juni 2021 is het Focusteam aan de slag met het voorkomen van bijplaatsingen.   In 2020 en 2021 is gewerkt aan de uitwerking van een plan voor de inzameling van grondstoffen PMD, GFT en OPK voor de gestapelde bouw in de hele stad. Om de besluitvorming voor een nieuw systeem voor de gestapelde bouw zo goed mogelijk onderbouwd met de raad te doorlopen, is een informatieve raadsvergadering georganiseerd over bronscheiding en nascheiding van PMD op 2 februari 2021. Op 6 juli 2021 heeft de raad een Uitwerkingsplan inzamelen grondstoffen PMD, GFT en OPK in de gestapelde bouw vastgesteld. Eind 2021 is de voorbereiding van de uitvoering gestart. In 2021 is veel ingezet op het voorkomen van verpakkingen / PMD. In 2021 is een communicatie campagne “Eigen verpakkingen ? ja graag “ uitgevoerd.  De gemeenteraad heeft in april 2021 haar zienswijze gegeven op de jaarlijkse AVU begroting.      Het beheersen van de kosten van verwerking is van belang om de afvalstoffenheffing niet teveel te laten stijgen. Om de stijgende kosten van afvalverwerking te beperken zetten wij ons ook in om via AVU en via het Rijk te vragen en te lobbyen om systeemknelpunten op te lossen om de stijgende kosten voor afvalverwerking terug te dringen. Tevens vinden wij het van belang dat er mogelijkheden zijn voor het scheiden van nieuwe afvalstromen in het kader van circulariteit.

In 2021 heeft Amersfoort het definitieve decentrale uitvoeringsplan aangeleverd als bijdrage aan het landelijke Schone Lucht Akkoord. Hierin zijn de maatregelen uit het Amersfoortse plan ‘Samen werken aan schone lucht - Aanpak Luchtkwaliteit’ opgenomen. In 2021 is gewerkt aan de uitvoering van meerdere van deze maatregelen. Denk aan de ondertekening van de routekaart zero emissie taxi, de Green Deal Zero Emissie Stadslogistiek, het invoeren van de autoluwe binnenstad en de campagne Ik ga elektrisch om inwoners kennis te laten maken met elektrische (deel-) scooters, (deel-) e-bikes en speed-pedelecs. De Amersfoortse subsidieregeling voor het slopen van benzinebrommers is opengesteld, waarvoor we geld hebben ontvangen van het Rijk. Inmiddels zijn 80 vervuilende brommers van de weg. Sinds 1 januari 2021 konden aanbieders van deelfietsen en deelscooters een vergunning deelmobiliteit aanvragen. Inmiddels zijn er brom- en snorfietsen van Go Sharing in de stad, en zijn eind 2021 de deelfietsen van TIER in de stad geplaatst. Amersfoorters blijken goed gebruik te maken van dit aanbod. Eind 2021 heeft de gemeenteraad het kader voor Mobility as a Service vastgesteld. Hiermee kunnen we deelvervoer bij gebiedsontwikkelingen verder stimuleren. Ook zijn de geactualiseerde beleidsregels voor openbare laadinfrastructuur vastgesteld en is er gestart met de verkenning verduurzamen bouwlogistiek. Gemeente Amersfoort heeft samen met provincie Utrecht en gemeente Utrecht het Waterstofconvenant getekend, waarmee partijen inzetten op het stimuleren van waterstof. Ook heeft besluitvorming plaatsgevonden over het waterstoftankstation, dat naar verwachting eind 2022 wordt geopend. Naast de aanpak voor scholen (VO en BO) -die belegd is bij de afdeling onderwijs-, onderzoeken we -vanuit het programma duurzame stad- de kansen voor een gezond binnenklimaat in relatie tot energiebesparing, en welke rol we daarbij als gemeente kunnen nemen. De gemeente wil de bewustwording rond houtstook verder doorzetten. Daarom is  in november 2021 opnieuw een panelonderzoek uitgevoerd onder 5000 inwoners over houtrook. De resultaten komen begin 2022 beschikbaar.Amersfoort werkt in verschillende projecten samen met inwoners aan het thema milieu. Zo ondersteunt de gemeente het project Meet je stad! Hierbij meten inwoners real-time de luchtkwaliteit met zelfgebouwde meetstations. In 2021 hebben betrokken inwoners op verschillende plekken in de stad sensoren opgehangen. Deze meten nu dus hoe het fijnstof-niveau zich op deze plekken over de dag heen ontwikkeld. Later zullen daar analyses mee gedaan worden om inzichten te verkrijgen, daarvoor zijn nog meer data nodig.

In 2021 zijn veel werkzaamheden gedaan ter voorbereiding op de Omgevingswet. Er is gewerkt aan de milieu-inbreng in de omgevingsvisie, maar ook aan regels voor de pilot omgevingsplannen Energietransitie en Hoogland. Voor die laatste gaat het o.a. om aan de Omgevingswet aangepaste regels voor geluid, omgevingsveiligheid, bodem, geur en licht. Om sneller een inschatting te kunnen maken of geur een belemmerende factor is bij initiatieven, is in opdracht van de gemeente Amersfoort door de RUD Utrecht een geuratlas ontwikkeld. In deze digitale atlas zijn de bedrijven opgenomen die in meer of mindere mate een geurbelasting (kunnen) hebben op de omgeving. De RUD Utrecht heeft ook een Protocol Laagfrequent geluid opgesteld, waarin is aangegeven hoe we omgaan met klachten rondom lage tonen in geluid. Om te voorkomen dat bij elk initiatief, hoe klein ook, stikstofberekeningen gemaakt moeten worden, is in 2021 een generieke berekening gemaakt voor woningbouwprojecten tot 240 woningen. Tot deze aantallen is er geen negatief effect op de natuurgebieden te verwachten. Het college heeft daarmee besloten dat er tot deze aantallen geen separaat onderzoek meer nodig is. Hiermee zijn de onderzoekslasten in de toekomst verlaagd. Wat betreft de geluidsanering hebben we extra subsidie gekregen van het Rijk om voor in totaal 450 zgn. B-lijst woningen (woningen met een geluidbelasting tussen 60 en 65 dB(A) op 1 maart 1986) de geluidsanering te starten. In de komende jaren wordt de sanering van deze woningen uitgevoerd.De gemeente Amersfoort heeft gezamenlijk met een groot aantal Utrechtse gemeenten en de provincie Utrecht een aanvullende zienswijze op de Ontwerp Voorkeursbeslissing Luchtruimherziening ingediend. In de meest recente voortgangsbrief van het programma Luchtruimherziening wordt aangegeven dat er sprake is van een beperkte voortgang in 2021, vanwege enerzijds de noodzakelijke afstemming (inter-) nationaal en anderzijds de demissionaire status van het kabinet. In 2021 is in opdracht van het Rijk verder gewerkt met de voorbereiding van de volgende fase van de bodemsanering van NS Vetgas. Met de afronding van de aanleg van het onttrekkingssysteem kan in  het voorjaar van 2022 worden begonnen met het testen van het systeem en het verwijderen van verontreiniging met als doel de risico's van verspreiding te beperken en kosten voor nazorg en beheer te verminderen. De gemeente heeft in 2021 de bodemkwaliteitskaart geactualiseerd met daarin opgenomen gemeentelijke waarden voor PFAS. Met eigen onderzoek zijn meetreeksen voor deze  stoffen opgesteld en tijdelijke achtergrondwaarden vastgesteld om stagnatie van grondverzet en  onnodige stilstand van projecten te voorkomen. In 2020 loopt de periode met afspraken uit het “Convenant Bodem en ondergrond 2016-2020” af. De gemeente heeft aan haar afspraken voldaan, en werkt aan een voortzetting van dit beleid met nieuwe afspraken, samen met convenantpartners. Voor 2021 en 2022 worden door het rijk dezelfde budgetten beschikbaar gesteld. Als uitvloeisel van dit convenant en vooruitlopend op de inwerkingtreding van de omgevingswet is in 2021 de “Visie bodem en ondergrond” opgesteld.In het project Stille Stad is een analyse gedaan naar wat verschillende typen mensen zoeken als het gaat om stille plekken in hun woonomgeving. Met die informatie willen we op zoek naar concrete verbeteringen op een voorbeeldlocatie in de stad. Binnen het project van de Wagenwerkplaats beginnen we daarmee.

De Corona pandemie heeft ook in 2021 een grote impact gehad op de activiteiten en dienstverlening van het CNME, in en om Het Groene Huis en op het Middeleeuws Erf. Bij iedere versoepeling en verzwaring is gekeken welke dienstverlening en activiteiten mogelijk waren bij de geldende maatregelen en zijn daarvoor richtlijnen opgesteld. Het ondersteunen van scholen had daarbij de hoogste prioriteit. Zij zijn geïnformeerd over online lesmaterialen, konden in periodes van fysiek onderwijs lesmaterialen ophalen en themalessen volgen in en om Het Groene Huis. De nieuwe themales Doe-maar-duurzaam-escapehouse was erg populair.Groene groepen en netwerken hebben veel van hun activiteiten afgelast of online uitgevoerd. Een aantal cursussen, oa over Groene Schoolpleinen, voor pedagogisch medewerkers en over klimaatbestendige tuinen is wel fysiek doorgegaan. Ook was er in oktober weer een succesvolle avond Groenvisie in Vogelvlucht waar 15 projecten die uitvoering geven aan de Groenvisie werden gepresenteerd.Het Groene Huis was een groot deel van het jaar gesloten voor individuele bezoekers. Voor mensen die even een ommetje maken op het Landgoed zijn wandel- en activiteiten routes aangeboden: online en in een kist voor Het Groene Huis. In de zomervakantie was er een expositie over wilde bijen in Het Groene Huis. Als aanvulling daarop zijn met vrijwilligers extra voedsel- en woonvoorzieningen voor wilde bijen aangelegd op het Landgoed.

Bij het uitvoeren van onderhoud aan en beheer van de openbare ruimte zorgen wij ervoor dat de stad schoon, heel en veilig is voor de inwoners. In herinrichtingsprojecten nemen we daarnaast de opgaven voor klimaatadaptatie, vergroening, biodiversiteit, verduurzaming en toegankelijkheid van de openbare ruimte in de stad mee.

In het najaar van 2021 is de tweejaarlijkse Stadspeiling uitgezet bij een grote, stadsbrede groep inwoners. In de Stadspeiling geven inwoners aan wat zij vinden van de kwaliteit van onderhoud en beheer van de openbare ruimte in de stad. De analyse van de onderzoeksresultaten zijn in de loop van het eerste kwartaal 2022 gereed. Het onderzoeksrapport wordt met de raad en de stad gedeeld.

Samen met de inwoners van de stad zijn veel groene maatregelen uitgevoerd en is de biodiversiteit verder in kaart gebracht. * Op 25 plekken in Kattenbroek, Zielhorst en Liendert is door steenbreek overbodige bestrating vervangen door groen, acht schoolpleinen zijn vergroend met steun van de gemeente, meerdere speelplekken zijn vergroend en ook buurttuinen aangelegd. * Inwoners tellen en inventariseren flora en fauna om effecten van de maatregelen te meten en beleid verder aan te scherpen.* Het Isegrimplein is vergroend door een parkeerplaats om te vormen tot een klimaatbestendige en groene ontmoetingsplek in de buurt.* Ongeveer 250 particulieren hebben met subsidie een groen dak aangelegd, bij elkaar 4000m2 groen dak.* Er is een infiltratiekaart voor hemelwater ontwikkeld, bruikbaar als kader of richtlijn voor het afkoppelen van regenwater in gemeentelijke projecten, maar ook bij andere ontwikkelingen.* In herinrichtingsprojecten zijn weer veel vierkante meters van het gemengde stelsel afgekoppeld. Er is veel meer aandacht voor het lokaal infiltreren van het hemelwater en daarmee een stap zetten in het verbeteren van het natuurlijk systeem. Berg 7 is hier een goed voorbeeld van.

In 2019 zijn beleid en spelregels voor zelfbeheer vastgesteld en hebben we communicatiematerialen ontwikkeld voor het uitdragen, stimuleren en faciliteren van zelfbeheer. Vanaf 2020 hebben we met deze instrumenten gewerkt aan verdere uitbreiding van zelfbeheer. Uitgangspunt blijft dat inwoners het initiatief nemen om de gemeente te benaderen met wensen of ideeën voor het in zelfbeheer nemen van stukjes openbaar groen. In de Curiestraat hebben hangjongeren, die in de buurt overlast veroorzaakten, samen met bewoners een tuintje aangelegd. De jongeren doen ook het onderhoud. Er is geen overlast meer en er is meer contact met elkaar door de mooie gemeenschappelijke openbare tuin. Ook is in Schothorst een ABC pleintje aangelegd door bewoners. Zij verzorgen de aanplant en het onderhoud.