5.1 Financiën en belastingen

Algemeen
Per saldo leiden de gemeentefondscirculaires tot een positief effect op de jaarschijf 2021. Evenals over 2020, zijn de accressen in verband met de coronacrisis, voor het jaar 2021 bevroren. Bij het opstellen van de zomerrapportage 2021 waren de taakmutaties t/m de meicirculaire 2021 financieel verwerkt. Na het opstellen van de zomerrapportage hebben de september- en decembercirculaire 2021 geleid tot een hogere stand van de algemene uitkering doordat er (nieuwe) taakmutaties zijn toegewezen. (septembercirculaire € 0 en decembercirculaire        € 4,2 miljoen).  
De taakmutaties tot en met de septembercirculaire 2021 zijn n.a.v. het raadsvoorstel 1371129 (septcc 2020),  1417634 (deccc 2020), 1493435 (meicc 2021), 1554828 (septcc 2021) verwerkt in de jaarschijf 2021 en zijn terug te vinden in de desbetreffende programma's.
Omdat de besluitvorming over de taakmutaties uit de decembercirculaire 2021 in 2022 plaats vond zijn de taakmutaties van de decembercirculaire 2021 als baat opgenomen in het onderhavige programma 5.1. Daar waar er lasten tegenover staan, zijn die terug te vinden in de beleidsinhoudelijke programma's.

Accres
In de voorgaande jaren werden de accresontwikkelingen in de jaarstukken gepresenteerd. Bij de meicirculaire 2020, heeft het kabinet aangekondigd om de gemeentefondsaccressen, mede vanwege de coronacrisis, te ‘bevriezen’ voor 2021. Dat betekent dat het accres niet meer wijzigt ten opzichte van het accres zoals vermeld in de meicirculaire van het gemeentefonds 2020 voor het jaar 2021.

BTW compensatiefonds
In de meicirculaire 2021 is de raming van de ruimte onder het plafond van het BTW-compensatiefonds definitief bepaald over 2020. Dat bedrag wordt ook in 2021 uitgekeerd. De ruimte onder het plafond van het BCF 2020 was € 192 miljoen. Ons aandeel daarin bedraagt € 0,8 mln. Bij de begroting 2021 hadden we geen rekening gehouden met de ruimte onder het plafond van het BCF, dus dit is een meevaller van € 0,8 mln. voor de jaarrekening 2021.
In de septembercirculaire 2021 is de raming van de ruimte onder het plafond van het BTWcompensatiefonds opgenomen voor 2021. Op basis van de huidige inzichten bedraagt de ruimte van de gemeenten onder het plafond van het BCF € 216 miljoen. Ons gemeentelijke aandeel daarin bedraagt incidenteel € 1,9 miljoen in 2021. Bij de begroting 2021 hadden we conform de voorschriften van onze provinciale toezichthouder geen rekening gehouden met de ruimte onder het plafond van het BCF, dus dit is een incidentele meevaller van € 1,9 miljoen voor de jaarrekening 2021.

Schrappen opschalingskorting 2021
De oploop van de opschalingskorting voor 2021 heeft het kabinet opgeschort. Dat betekent een incidentele meevaller € 1,5 miljoen in 2021.

Landelijke ontwikkelingen
In de septembercirculaire 2020 heeft het ministerie van BZK, vooruitlopend op een oploop van de aantallen bijstandsgerechtigden,  al geanticipeerd op een stijging van het aantal mensen in de bijstand. Omdat we onze aantallen alleen bij de meicirculaire actualiseren, betekent deze technische aanpassing van het ministerie van BZK een nadeel voor ons. Samen met de andere wijzigingen in de aantallen van de verdeelmaatstaven, betekent dit een effect van structureel -/- € 1,1 miljoen voor Amersfoort voor 2021. Deels ( €0,4mln) is deze wijziging in de septembercirculaire 2021 ( +/+ 0,4 mln.) en decembercirculaire 2021 ( +/+ 0,1 mln.) terug gecorrigeerd. Waardoor het incidentele nadeel op -/- 0,6 miljoen uitkomt.

Actualisatie maatstaven
Bij het opstellen van de begroting 2021 in mei 2020 is uitgegaan van de, op dat moment, meest actuele prognosegegevens over de maatstaven: dit waren de gegevens over 2019. In de septembercirculaire 2020 en 2021 zijn er verschillende Sociaal Domein maatstaven geactualiseerd ( o.a. minderheden/ ouders met psychisch medicijngebruik).  We stellen de maatstaven niet tussentijds bij. De afrekening van het Rijk over de Algemene Uitkering wordt wel tussentijds bijgesteld. Dit leidt tot een tegenvaller van € 2,8 miljoen in de jaarrekening 2021.

Actualisatie inkomensmaatstaven
Bij het opstellen van de begroting 2021 in mei 2020 is uitgegaan van de, op dat moment, meest actuele gegevens over de inkomstenmaatstaven: dit waren de gegevens over 2019. Gedurende 2019 én 2020 zijn de inkomstenmaatstaven (OZB-waarden) onderhevig geweest aan een stijging van circa 9% per jaar. De inkomstenmaatstaven worden als een negatieve post verrekend op de Algemene Uitkering om elke gemeente in staat te stellen een gelijkwaardig voorzieningenniveau voor de burger te realiseren. De verdeelmaatstaven stellen wij normaliter niet tussentijds bij. De afrekening van het Rijk over de Algemene Uitkering wordt wel tussentijds bijgesteld. Daaruit blijkt dat onze WOZ-waarden hoger liggen dan eerder geraamd. Dit leidt tot een tegenvaller van € 0,9 mln. in de jaarrekening 2021.

Afrekening oude jaren 2018, 2019 en 2020

Het voordeel van de afrekening over 2018 (€ 0,1 mln.) en 2019 (€ 0,3 mln.) komt bij beide jaren door nieuwe definitieve gegevens omtrent de landelijke belastingcapaciteit. Het voordeel van de afrekening over 2020 (€ 0,1 mln.) komt o.a. voort uit een verrekening van de corona-gelden.

Taakmutaties decembercirculaire 2021

De baten van deze taakmutaties uit de decembercirculaire 2021 staan in programma 5.1; de eventuele lasten zijn in de betreffende (deel)programma's opgenomen.

Onderstaand de taakmutaties uit de decembercirculaire 2021        (exclusief diverse kleine mutaties € 0,2 mln.)

2.1 Sociaal domein
Versterking ondersteuning wijkteams                € 0,4 mln.
IU Beschermd wonen                                       € 0,1 mln.
IU Participatie                                                   € 0,4 mln.
Impuls integraal werken                                    € 0,3 mln.
Jeugdhulp                                                        € 0,2 mln.
LHBTI+-emancipatiebeleid                                    € 0,1 mln.
4.1 Bestuur en dienstverlening
Kwaliteitsborging bouw- en woningtoezicht         € 0,1 mln.
6.1 Bedrijfsvoering
Robuust rechtsbeschermingssysteem                    € 0,2 mln.

Coronamaatregelen decembercirculaire 2021

De baten van deze taakmutaties uit de decembercirculaire 2021 staan in programma 5.1; de eventuele lasten zijn in de betreffende (deel)programma's opgenomen.

2.1.6 Werk en inkomen
Continuïteit van zorg: meerkosten WMO               € 0,2 mln.
Continuïteit van zorg: meerkosten Jeugdzorg         € 0,3 mln.
Continuïteit van zorg: Maatschappelijke opvang      € 1,3 mln.
3.4 Cultuur
Cultuurcompensatie                                             € 0,5 mln.
5.1 Financiën en belastingen
Inkomstenderving gemeenten    2020                      € 0,2 mln.

Onroerendezaakbelasting

De baten voor de onroerendezaakbelasting (OZB) zijn € 790.000 hoger dan begroot. We hebben meer aanslagen opgelegd dan begroot. In onze begrotingsramingen zat bij de areaaluitbreidingen een krimp voor  winkels en kantoren.  En voor nieuwe woningen zijn we voor de OZB uitgegaan van een minimale stijging. Op beide onderdelen zien we in de werkelijkheid meer groei in de stad. In de zomerrapportage hadden we een hogere baat van € 200.000 gerapporteerd. Deze raming was gebaseerd op de destijds bekende realisatie.

Rioolheffingen

De baten voor de rioolheffing zijn € 442.000 hoger dan begroot. Dit komt doordat de werkelijke areaalontwikkelingen gunstiger waren dan geraamd. Zie hiervoor ook de OZB toelichting.

Precariobelasting

De batenvoor de precariobelasting zijn € 555.000 hoger dan begroot. Bij een tussentijdse controle van de belastingopbrengsten is gebleken dat de precariobelasting voor ondergrondse infrastructuur voor nutsbedrijven incidenteel € 575.000 hoger uitvalt dan geraamd. Dit komt doordat het tarief in de precariobelasting-verordening 2021 per abuis niet is gewijzigd. Hier is de Raad op 14 september 2021 over geïnformeerd (RIB 2021-086). Door een lagere opbrengst van terrasvergunningen hebben we ook een nadeel op de precariobelasting. We zijn de terraseigenaren met de hoogte van de heffing tegemoet gekomen omdat ze een hoge inkomstenderving hebben gehad vanwege het landelijke coronabeleid.

Bedrijfsvoering Belastingen

De lasten voor de bedrijfsvoering van de gemeentebelastingen zijn € 327.000 hoger dan begroot. In de zomerrapportage hadden we een hogere last van € 120.000 gerapporteerd. Hierin hadden we gerapporteerd dat we meerkosten hebben door uitloop van het project van kubieke naar vierkante meter.
Aanvullend hebben we extra moeten inhuren om de werkzaamheden op niveau uit te kunnen blijven voeren. Dit komt doordat het aantal bezwaar en beroepen en beroepszaken is toegenomen. En doordat we extra personen nodig hadden om langdurige uitval en ziekte op te kunnen vangen. Tot slot, heeft de gemeente een nieuwe wettelijke taak opgepakt, namelijk de opslag en afvoer van inboedels bij woningontruimingen.

Ambtenaren Hypotheken
Nadeel in de rente voor hypotheken van ambtenaren wegens aanhoudende vervroegde aflossingen op de bestaande ambtenarenhypotheek portefeuille.

Dividendopbrengsten
De BNG Bank heeft voor het jaar 2019 en 2020 een dividend van € 720.000 uitgekeerd. Dit resulteert in een positief saldo ten opzichte van de raming. SRO en Parkeren Amersfoort hebben in het jaar 2021 geen dividend uitgekeerd, dit resulteert een nadelig effect van € 650.000 ten opzichte van de raming. De overige dividendopbrengsten bedragen € 57.000.

Rente
Nadeel in de rente op taakveld Treasury door het doorschuiven van investeringen naar volgende begrotingsjaren. Dit leidt op taakveld Treasury tot een nadeel en in de programma's tot een voordeel. Per saldo is dit budgettair neutraal voor de gemeentelijke begroting en jaarrekening.

Voorzieningen Vathorst
Zoals reeds gemeld in de zomerrapportage 2021, zijn de beschikbare middelen ter dekking van de uitbreiding van voorzieningen in Vathorst niet besteed. Vanaf jaarschijf 2022 zijn deze budgetten niet meer opgenomen in de begroting.

Vennootschapsbelasting (Vpb)
In 2021 heeft de Belastingdienst een aanslag Vennootschapsbelasting (Vpb) opgelegd voor het belastbare deel inzake reclame opbrengsten. De gemeente is tegen deze aanslag in bezwaar gegaan. Met deze last is geen rekening gehouden in de begroting 2021.

Er zijn geen belangrijke afwijkingen te melden.